بە تەما مەبن لە كتێب ڕزگارمان ببێت

گفتوگۆ لەگەڵ ئەمبرتۆ ئیكۆ

وەرگێڕانی: هاوار محەمەد

•       یەكێك لە ڕۆژنامەنووسەكانی ڕۆژنامەی (Lib'ration) بەناوی ماكس ئەرمانی گووتی "كتێب پەیوەندییەكی هەستەكی بە زانینەوە هەیە، ئەگەر كتێب لەبەردەستماندا نەمێنێت دەرەنجامەكانی ئەم ونبوونە ئاكامی ترسناك لەسەر ژیارەكەمان جێ‌ دەهێڵێت" بۆچوونی بەڕێزتان چۆنە؟

ئیكۆ: وەڵامی من لەو كتێبەمدا ڕوون كراوەتەوە كە بە ناونیشانی "بە تەمام مەبن لە كتێب ڕزگارمان ببێت"، و بە هاوبەشی لەگەڵ جۆن كلۆد كاریێردا، بڵاومكردۆتەوە. چەمكەكە سادەیە: هیچ تەكنۆلۆژیایەك نییە تەكنۆلۆژیای پێش خۆیی كوشتبێت. فۆتۆگرافیا هونەری نیگاركێشانی نەكوشتووە، فڕۆكە شەمەندەفەری نەكوشتووە، كەواتە پێشموایە ئەتوانم خەیاڵی داهاتوویەك بكەم كە خەڵكی بتوانن كتێب لەسەر ئایپاد I pad (شاشەی ئەلیكترۆنی) بخوێننەوە، بەڵام دەرهەق بە كتێب هەر بە زیندوێتی دەمێنێتەوە و ئەم مانەوەیەشی بەندە بەو پەیوەندییە هەستەكییە (جەستەییە)وە كە لەگەڵماندا بەرپای دەكات.ئەگەر لەژێر زەمینی ماڵەكانتاندا كتێبانێك ببیننەوە كە لە تەمەنی هەشت ساڵیدا خوێندوتانەتەوە، ئەوا هەستدەكەن هێشتا جێ‌ پەنجەكانتان و شوێنەواری قەڵەمكارییەكانتان بەسەرییەوە ماوە. كتێبەكە بابەتێكە كە منداڵیی خۆتان بیر دەخاتەوە. خۆ ئەگەر ئەو كتێبانەتان لە سەر ئامێری خەزن (USB) هەڵتان گرتبێت ئەوا هەمان دەلالەتی بۆتان نییە. من پێم وایە بایەخی كتێب تەنیا لە ناوەڕۆكەكەیدا نییە بەڵكو لە تەواوی ئەو یادەوەرییەشدایە كە لەناخی خۆیدا هەڵی گرتووە. من چاڵێکى گەورەم بۆ هەموو كتێبێك. بەلای منەوە، كتێبەكان پڕن لە هەواڵ: جێ‌پەنجەكانی خاوەندارێتی، جۆری چاپكردن، پەڕاو..هتد، ئەم توخمانە جۆرێك لە پەیوەندیی شەهوانی بە كتێبەوە بەرجەستە دەكەن كە هەرگیز ناكرێت قەرەبوو بكرێنەوە! بەپێچەوانەی ئەمەوە، منداڵێكی چكۆلە كە دەچێت بۆ قوتابخانە لەجیاتی ئەوەى سێ‌ ئەنسكلۆپیدیا لەنێو جانتاكەیدا بدات بە چەکەى شانیدا، ناوەڕۆکەکەیانى لە شاشەیەكی ئەلیكترۆنیدا I pad هەڵگرتووە (بۆ ئەوەی وەك كەسایەتییە "قەمور"ەكەی  فیكتۆر هۆگۆ لە ڕۆمانی Notre dame Paris دا كوڕ نەبێتەوە)، لەمەدا شتێكی زۆرباش دەبینم، ئەوە بۆ تەندروستی منداڵەكە شتێكی زۆر باش و گونجاوە.

•       خۆ شاشەی ئەلیكترۆنیش وەك كتێب بابەتێكی فیزیكییە. ئایا بەلای ئێوە كتێب بەناچاری هاومانای پەڕاوە؟

ئیكۆ: ئەمە ڕاستە كە شاشەی ئەلیكترۆنی Tablette ئەتوانێت هەمان ناوەڕۆكی كتێبی هەبێت. بەڵام ئایا ئێوە حەزدەكەن بۆڤار و پێكیچێ‌ Bouvard et P'chchet لەسەر ئایپاد بخوێننەوە؟ خۆ كێشەیەك لەمەدا نییە، بەڵام من پێموایە كتێب بابەتێكی فیزیكی (جەستەیی)ـیە و خاوەنی بەهاگەلێكە كە ناكرێت بە شتی تر قەرەبووی بكەینەوە. بۆنموونە هەفتەكانی ڕابردوو بۆ ماوەی بیست ڕۆژ گەشتێكی دەرەوەم كرد، نەمدەتوانی هیچی تر لەگەڵ خۆم ببەم جگە لەو دەیان كتێبەی نیازم پێیان بوو، لەبەر ئەمە كتێبەكانم خستە نێو شاشە ئەلیكترۆنییەكەمەوە بۆ ئەوەی ئێواران بەرلەوەی بخەوم بیان خوێنمەوە، كەچی جگە لە دوو یان سێ‌ لاپەڕە كە بە تایبەتی مەبەستم بوون ئیدی نەمتوانی شتێكی تر لە شاشەكەمدا وەچنگ بخەم. بۆیە ناچار بووم بچمە كتێبخانەكەم بۆئەوەی ئەمدی و ئەودیوی لاپەڕەكانی ئەو كتێبە بكەم كە كارم پێی بوو هەتا ئەو لاپەڕانە بدۆزمەوە كە بۆم گرنگ بوون.

•       ئەو هەڵمەتە گەورەیەی بە ژمارەكردن كە پێگەی گوگڵ دەستی پێكردووە جێی مشتومڕێكی زۆرە، بۆچوونی ئێوە چییە؟

ئیكۆ: حاڵی حازر ئەوە كێشەیەكی مادییە لەنێوان گوگڵ و بڵاوكەرەوەكاندا. من وەك نووسەرێك، دڵخۆشم بە تاڵانكردنی كتێبەكانم، بەجۆرێك كە ئەتوانین لەزۆر شوێندا بیخوێنینەوە.

•       ئەمازۆن Amazon پێشنیاری لابردنی ڕۆڵی میانجیگەری بڵاوكەرەوەكانی كردووە. ئایا بەلای ئێوەوە ئەم كارەی بڵاوكەروەكان بۆ بوونی كتێب پێویستییە؟

ئیكۆ: بەڵێ‌ پێویستییە، چونكە بۆ نموونە ئەگەر بینیمان كتێبێك لە بڵاوكراوەكانی سۆی یان گالیمار بڵاوكراوەتەوە، ئەوا دەزانین لەپشتی ئەم ناوەوە پیاوێكی بەنێو بانگ هەیە كە بەرهەمەكەی بە فیلتەرێكی باشدا بردووە. ئەم دۆخە لەسەر ئەنتەرنێت جیاوازە. كاتێك كەسێك كتێبێك لە ماڵپەڕێكی دیاریكراودا بڵاو دەكاتەوە نازانین ئایا كتێبەكە باشە یان وەك ئینگلیزەكان ئەڵێن "لوتبەرزی ڕۆژنامەگەرییە"، ئەوانەی كە لە ڕابردوودا نرخی بڵاوكردنەوەی كتێبەكانیان دەدا، ئا ئەم كەسانە ئێستە ئەتوانین بێ‌ ئەوەی هیچ نرخێك بدەن كتێبەكانیان بڵاو بكەنەوە.

•       ئایا پێدراوە ژمارەییەكان شایەنی لەنێوچوونن؟

ئیكۆ: ئەها، ناتوانین ئەمە بزانین! لەمڕۆدا هەموو شتێك بەخێرایی ئەگۆڕێت، ئیدی ناتوانین ئەو شتانە بخوێنینەوە كە لەسەر شریتە Disquettes كۆنەكان بوون، ئێستە بە شریت و ئامێری تری پەسمەندەكردن و خەزنكردن les cl's USB قەرەبوو كراونەتەوە، بەڵام پاش پێنج ساڵی تر كۆمپیوتەرەكانیش ئەگۆڕێن و گومانیش لەوەدا نییە كە ئیدی ناتوانین ئەوەی لەسەر شریت و ئامێرەكانی خەزنكردن نووسراون بخوێنینەوە. ناتوانین ئەو ماوەیە زەمەنییە بزانین كە ئەم ئامێرانە بە گونجاوی دەمێننەوە. بەپێچەوانەیشەوە، دڵنیایی زانستیمان هەیە كە كتێبی پەڕاو 550 ساڵ ئەژی.

•       وەك پرۆژەیەك دەتانەوێت دووبارە كتێبی "ناوی گوڵ" بنووسنەوە. هۆكاری ئەمە چییە؟

ئیكۆ: ئەمە قسەی پووچە لە فەرەنسا بڵاو كراوەتەوە. ئێوە ئەزانن لە وەرزی هاویندا ڕۆژنامەگەری پێویستی بە بڵاوكردنەوەی هەر شتێك و هەموو شتێكە. ئەوەی ئێوە باسی ئەكەن تەنیا لە دوو لاپەڕەدایە. وەك هەر نووسەرێكی دیكە بە سادەیی ئیش ئەكەم: من چاپە چاككراوە و هەڵەبڕاوەكەی ئەو كتێبەم بڵاوكردۆتەوە. دوو یان سێ‌ هەڵەم لێ‌ چاك كردۆتەوە و بە هەندێك دەستكاری قەرەبووم كردوونەتەوە. ئەمە هەموو شتێكە! بەڵام ڕۆژنامەگەری ئەمەی بەجۆرێكی تر گێڕاوەتەوە: گوایە دووبارە ئەینووسمەوە. ڕەنگە هەندێك لەو بێ‌ عەقڵانەی ئینتەرنێت یان پڕوپاگەندەچییەكان ئەمەیان بڵاو كردبێتەوە. جا بۆچی كتێبێك بنووسمەوە كە پاش تێپەڕبوونی سی ساڵ بەسەر بڵاوكردنەوەیدا هێشتا هەر زیندووە؟ خۆ گەمژە نیم.

سەرچاوە:

القدس العربی 11/3/2013.   

قوتابخانەى فرانکفۆرت

ناوى کتێب: قوتابخانەى فرانکفۆرت 

نووسەر: تۆم بۆتۆمۆر

وەرگێڕانى: هاوار محەمەد

چاپخانە: ڕۆشنبیرى

ساڵ و شوێنى چاپ: 2013 هەولێر. 

دەستپێکى کتێبەکە

لە ماوەى ئەو دوو نەوەیەى ڕابردوودا، قوتابخانەی فرانكفۆرت لە تیۆری كۆمەڵایەتیی ئەڵمانیدا كاریگەرییەكی ڕوونی بەسەر كۆمەڵناسییەوە هەبوو، قوتابخانەكە لە بنەڕەتدا سەنتەرێك بوو بۆ توێژینەوە لە تیۆری ماركسیزم، كە بە ساڵانی یەكەمی كۆماری ڤایمەر Weimaی ئەڵماندا سەروسیمای دەركەوت و گەشەی سەند. لەگەڵ ئەوەشدا كتێبەكانی بیرمەندە ناودار و بەناوبانگەكانی ئەم قوتابخانەیە، هەر لە ئەوەڵ كتێبەکانى ماكس هۆركایمەر M. Horkheimer ەوە لە سییەكاندا و تەنانەت لە نوێترین بەرهەمەكانی یۆرگن هابەرماس J. Habermasیشدا، تاڕادەیەك لە پەیوەندییەكی تەڵخدا بووە لەگەڵ ئاراستەی باوی ماركسیزمی ڕۆژئاوا، وێڕای ئەوەش پەرەپێدانی (تیۆرێكی ڕەخنەیی) جیامەند و تایبەت سەبارەت بە كۆمەڵگا لەسەر دەستی ماكس هۆركایمەر و تیۆدۆر ئەدۆرنۆ Th. Adorno و بژاركردنی بە سایەی تیۆرسێنەكانی دواتری فرانكفۆرتەوە، ئەگەر چی لە هەندێ‌ كاتیشدا ئەدگارەکەی ڕوون و دیار نەبووبێت، ڕستێكی لە هزر و چەمكەكان چنیووە، هەر ئەمەش بوو لە پەرەپێدانی كۆمەڵناسی نوێدا ڕۆڵێكی پڕ بایەخی بە قوتابخانەی فرانكفۆرتدا. لە كاتێكدا سەرەڕای ڕەتكردنەوەی نیمچە پارادۆكسییانەی چەمكە ماركسییەكان لەلایەن ژمارەیەك لە بیرمەندە ناودارەكانی ئەم قوتابخانەیەوە، كەچی قوتابخانەكە هەر سوودبەخش بوو، بەتایبەت لە بوژانەوەی تێڕوانینی ماركسییانە بۆ كۆمەڵناسی كە لە كۆتایی شەستەكاندا بایەخى خۆى سەلماند

     لەپاڵ تێبینیكردنی ئەو خەرەندانەدا كە زۆربەی كارەكانی قوتابخانەی فرانكفۆرت لە ئاراستەی باوی تیۆری ماركسیزم جیادەكاتەوە، مایەی سەرسوڕمانیشە تێبینی هەماهەنگییە سەرنج ڕاكێشەكان بكرێت لەنێوان ڕەشبینخوازییە كەلتوورییە قووڵەكانى نێو بەرهەمە سۆسیۆلۆژییەكانی ماكس ڤێبەر M. webr، بە دەستنیشانكراویش سەبارەت بە چارەكردن و تاوتوێكردنی پرۆسەكانی پێگەیشتنی كۆمەڵگا نوێیەكان، لەگەڵ ئەو ڕەخنەکردنە پەڕگیرەى كەلتووری هزری عەقڵانى بۆرژوازیدا كە هەریەكە لە هۆركایمەر و ئەدۆرنۆ و هێربەرت ماركۆزە  H. Marcuse، پێشكەشیان كرد، و هەر لە سییەكانەوە هەتا شەستەكان بە توخمێكی سەرەكی لە تیۆری ڕەخنەییدا دادەنرێت.

     هەروەك تۆم بۆتۆمۆر، وەختێک ئاماژە بەم هەماهەنگی و كۆكبوونە دەدات، ڕوونی كردۆتەوە ئەو ڕەشبینییە كارێكی وای لە بیرمەندەكانی قوتابخانەی فرانكفۆرت كردووە كە لە تیۆری كۆمەڵایەتیی ماركسیزم پاشەکشە بکەن، و لە پاشاندا بەرەو ڕەخنەی فەلسەفی و هیگڵیزمی نوێ‌ بە بنچینەی ئایدیۆلۆژییەوە هەنگاو بنێن. هۆركایمەر و ماركوزە و ئەدۆرنۆ، لەوانەن كە پێویستە بە چاوی (ڕادیكاڵییە نائومێدەكان) لێیان بڕوانین‌، كە بە تەنگی خستنەڕووى تیۆرێك سەبارەت بە كۆمەڵگای سەرمایەدارییەوە بوون، ئەم شێوازەش زیاتر لە هەر ڕواڵەتێكی تر جەختی لەسەر ڕواڵەتی كەلتووریی دەكردەوە. لە ماوەی سەركەوتنی فاشیزم Fascism لە ئەڵمانیا و گەیشتنی بە دەسەڵات، و ئەو كەشی لەکارخستن و داهێزرانە كەلتوورییەی كە لەگەڵ خۆیدا هێنای، تیۆرە ڕەخنەییەکەى وا ئەم بیرمەندانە پەرەیان پێدا، بایەخیدا بە سیمای ناعەقڵانییەتێک کەوا بەشێوەیەكی جەربەزانە و سەركێششانەى بەهای كۆمەڵایەتی و كەلتووری، بە ڕەنگدانەوەكانیشییەوە لە هزری پۆزەتیڤیزم و زانستگەراییدا، هەڵدەکشا.

     داڕشتنەوەی تیۆری ڕەخنەیی لەلایەن ماركوزەوە و پشت ئەستوور نەك بە تێبینی ئەزموونكارییانە، بەڵكو بە تێڕامانی فەلسەفی، هاوبەش بوو لەگەڵ زۆربەی ئەو ڕووانەدا كە پەیوەندییان بە ڕەخنەی ئایدیۆلۆژییەوە Ideology Critic هەبوو، سەرەڕای ئەوەش دوای ئەوەی ساڵی 1950 قوتابخانەكە لە تاراوگەكەی ئەمریکاى گەڕایەوە، ئەو مانەوەی لەوێ بە چاكتر زانی، و هەلێكی كرانەوەی بەسەر نەریتە ئەزموونكارییە بەهێزە باڵادەستەكاندا لە هزری كۆمەڵایەتی ئەمریكیدا بۆ ڕەخسا. بەم جۆرەش كتێبەكەی ئەو (مرۆڤی تاكڕەهەند One- Dimensional man)، كە بە دڵنیاییەوە، بەناوبانگترین بەرهەمیەتی و هەر بەو جۆرەش دەمێنێتەوە، لەناو جوغز و فەزاى تێڕامانكاری كارەكانی قوتابخانەی فرانكفۆرتدا دەسووڕێتەوە وەختێ سروشتی ئەم كتێبە وەك ڕەخنەیەكی فەلسەفییە لە سەرمایەداریی پەرەسەندوو؛ ئەو سروشتەیش كە ڕەنگە هۆكاری لایەنگیرییە گەورەكەی ڕاڤە بكات، نەبوو بە هۆی هیچ هەوڵێكى وا كە مەبەستێكی فراوانكردن یان بەڵگەهێنانەوەیەكی ئەزموونكاری بێت بۆ ئەو گریمانەیەی كە لە خۆی دەگرت.

     ئەگەرچی كتێبەكەی بۆتۆمۆر ئەو سەرنجە دەداتە دەستەوە كە كارەكانی تیۆرسێنەكانی قوتابخانەی فرانكفۆرت تاڕادەیەكی زۆریش بەشبەحاڵی هەریەكە لە ماركسیزم و كۆمەڵناسی بێ‌ كەڵك و كەم بایەخ نین، كەچی ئەو ئاماژە بە هەندێ‌ هۆكاری ساتمەكردنی ئەو هزرانەش دەدات شایەنى لێکۆڵینەوە و بایەخپێدانن و لە هزر و بۆچوونەكانی ئەم تیۆرسێنانەدا ڕوون بوونەتەوە، بە جۆرێك كە بەرهەمەكانیاندا بەڕوون و ئاشكرایی لێدانێكیان لە ڕایەڵێكی هەستەوەر دەنواند، ئەمە لەكاتێكدا ڕاڤەكارییە فەلسەفییەكان بۆ چەمكە ماركسییەكان لە ترۆپكی بەربڵاوی خۆیاندا بوون. ئەوەش بە ڕێكەوت نەبوو كە بایەخدان بە كارەكانی قوتابخانەكە، لەدوای ساڵی 1968ەوە لە وڵاتە ئینگلیزیزمانەكاندا، ئەگەر ئەم گوزارشتە بگونجێت، دەستیپێكرد، وەختێك لەو وڵاتانەدا داگەڕانێکى نكوڵی لێنەكراو بەرەو شارەزابوون و سۆراغكردنێكی نیمچە ماركسییانەی لە كایەدا بوو کە خاوەنى مۆركێكی هزری و كەلتووری پەرەسەندوو بوو.

     ئەگەر تیۆری ڕەخنەیی قوتابخانەی فرانكفۆرت گەیشتە ئەو ڕادەیەی كە لە شەستەكانەوە وەك شێوەیەك لە شێوەكانی تیۆرێكی كۆمەڵایەتی زیاتر و زیاتر دابڕاو لە ماركسیزم وەدەركەوێت، ئەوا ئەمە بەشەكییانە دەگەڕێتەوە بۆ نەریتەكانی گەڕانەوە بۆ چەمكە بونیادی و مێژووییەكانی خودی تیۆری ماركسیزم، هەمان ئەوەی كە دووبارە داڕێژرایەوە بەنیازی ڕووبەڕووبوونەوەی ڕێبازە فەلسەفیە زیادەڕەوەكەی تیۆری ڕەخنەیی.

     هەروەك بۆتۆمۆر لەم كتێبە نایابەدا ڕوونی دەكاتەوە، كە لەگەڵ ئەم پرسەدا ئاراستەیەكی تری تیۆرسێنە هزرییە نوێیەكانی وەكو هابەرماس، گەشەدەسێنێت، كە بەرهەمەكانیان بەڕوون و ئاشكرایی لە شوێنگەی نێوان فەلسەفە و كۆمەڵناسیدا قەراریان گرت، و ئەگەر بگونجێت بڵێین توانای سەركەوتنیان لە ستراتیژییەتێكى وەهادا كە كاریگەر بێت، هەر وەك پرسێكی شایەنی مشتومڕ دەمێنێتەوە، بەتایبەت كە بایەخپێدانێكی تێروتەسەلتر بە پرۆسە مێژووییەكان، یان بە تاقیكردنەوەی ئەزموونكاریی بنەما جەوهەرییەكانی تیۆری ڕەخنەیی لەخۆ دەگرێت.

     بۆتۆمۆر لەم كتێبەدا، بەڕێگایەكی قەشەنگ، پڕ بەپێست ئەو بەشە سەرەكییانە پیشان دەدات كە لە هەڵكشان و داكشانی ئەستێرەى قوتابخانەی فرانكفۆرت باوبوون، لەڕێگەی هەڵسەنگاندنێكی ڕەخنەییەوە بۆ بەشدارییەكانی تیۆرسێنە گەورەكانی ئەم قوتابخانەیە لە تیۆری ڕەخنەییدا.

     گومانی تێدا نییە ئەو بەرەنجامانەی كە لەم هەڵسەنگاندنە ڕەخنەییەدا بۆتۆمۆر پوختەی كردوون لە هەندێك لایەنییەوە شوێنی مشتومڕن، بەڵام کاتێک ئەوەى دیاریى کردووە کە نهێنی شکستى قوتابخانەی فرانكفۆرت لەوێدا بوو کە کەسایەتییە دیارەکانى ڕەتیان کردەوە لە ئاسمانی تێڕامانی فەلسەفی دابەزن بۆ نێو ئاوی لەبەر ڕۆیشتووی مێژوو و ڕاستییە ئەزموونییەكان، ئا لەمەدا دڵنیاییەوە وا لەناو جەرگەی ڕاستیدا.

پیتەر هامڵتۆن P. Hamilton

سەرنووسەری زنجیرەی (ناودارانی كۆمەڵناسی)

ڕیزبەندیى گوتار

ناوى کتێب: ڕیزبەندیى گوتار

نووسەر: میشێل فۆکۆ

وەرگێڕانى: دانا شوانى و هاوار محەمەد

چاپخانە: ڕۆشنبیری

ساڵ و شوێنى چاپ: 2013 هەولێر

پێشەکیى کتێبەکە

     ئەم كتێبە یەكێكە لە كتێبە هەرە دەگمەنەكانی نێو دنیای فكری فەلسەفی جیهان و بەتایبەت فەرەنسی، هەروەها لە دەگمەنترین كتێبەكانی فۆكۆش. تا ئێستا بۆ زۆرینەی زمانە زیندووەكانی دنیا وەرگێڕدراوە و بایەخێكی بەرچاوی پێدراوە. تێگەیشتن لە فكری فۆكۆ و بەتایبەت گوتار لای فۆكۆ، بێ‌ گەڕانەوە بۆ ئەم كتێبە كارێكی دژوارە، یان ناتەواوە. بۆ ئەوەی لە فۆكۆ تێبگەین دەبێت لە (ڕیزبەندیی گوتار) تێبگەین، چونكە یەكێكە لە هەرە ناسراوترین وتارەكانی فۆكۆ، كە لە كۆلێجی دی فرانس پێشكەشی كردووە، و لەوێدا دان بە كۆمەڵێك شتدا دەنێت و بە جۆرێك دەدوێت كە لە هیچ جێیەكی تری كتێبەكانی دا، بەرچاومان ناكەوێت. ئێمەش هەر لەم كۆنتێكستەوە بیرۆكەی وەرگێڕانی ئەم كتێبە لە مێشكماندا گەڵاڵە بوو (ئەگەر ئەمە وەك دەرهێنانی فۆكۆ لە كۆنتێكستی خۆی لەسەرمان حیساب نەكرێت) بەتایبەت كە لە ئەدەبیاتی ڕۆشنبیریی كوردیدا فۆكۆ، ئەفسوس ناوێك و بیریارێكی كەم ڕەنگ بووە، یان هەقی خۆی پێ نەدراوە. ڕاستییەكەی لەسەر وەرگێڕانی ناوی كتێبەكە تووشی گرفت بووینەوە بەڵام دوای پرس و ڕاوێژ لەگەڵ كەسانی شارەزای فیكری فۆكۆ، لەوانە بەڕێز (مەریوان وریا قانع) و هاوكارییەكانی (م. ڕێبوار سیوەیلی) گەیشتینە ئەوەی (ڕیزبەندیی گوتار) دابنێین. ئەم هەوڵەی ئێمە سەرەتاییترین هەوڵە بۆ تێپەڕین لەم هەل و مەرجە كە هیوادارین بە هەموو كەم و كوڕییەكانەوە لێمانی قەبووڵ بكەن، و لەسەرنج و تێبنییەكانتان ئاگادارمان بكەنەوە.

     لە ڕاستیدا وا بڕیارە ئەمە تاكە هەوڵی ئێمە نەبێت بۆ كاركردن لەسەر هزر و كتێبەكانی فۆكۆ. چون ئەمانەوێت بە پێی توانا هەم فۆكۆ هەم بیخوێنینەوە و هەم وەربگێڕین، كە بە ڕای ئێمە كارێكی ئەستەمیشە، بەو هیوایەی تێیدا سەركەوتووبین، چونكە لە قۆناغێك لە قۆناغەكانی ژیانی متەوازعانەی فیكری خۆماندا فۆكۆ یەكێكە لەو بیرمەندانە كە شیاوی ئەوەیە خۆمانی پێوە سەرقاڵ بكەین.

     دواجار ئەوەی ماوەتەوە بیڵێین ئەوەیە كە هیوادارین ئەم كتێبە جێی سەرنجی نووسەران و توێژەران و خوێنەران بێت.

دانا شوانی  &  هاوار محەمەد

بەهاری 2012