لە ستایشی مۆسیقادا

ئەمیل سیوران

وەرگێڕانی: هاوار محەمەد

(1)

بە ڕۆحێكی سادەوە لە دایك بووم، داوای ڕۆحێكی ترم لە مۆسیقا كرد. ئەوە سەرەتای مەرگەساتێك بوو كە نەموێرا ئاواتەخوازی بم.

(2)

ئەگەر ئیمپریالیزمی فەلسەفە وەك چەمك بوونی نەبووایە، ئەوا مۆسیقا جێی پێ‌ لێژ دەكرد، جا ئەوكات فیردەوسی بەڵگەنەویستە گوزارشت لێ‌ نەكراوەكان دەبوونە درمی نەشوەت و مەستی.

(3)

بیتهۆڤن میوزیكی داڕزاند: چركەساتە میزاجییەكانی بردە نێوییەوە. ڕێیدا تووڕەیی دزە بكاتە نێوییەوە.

(4)

ئەگەر "باخ"[1] نەبووایە تیۆلۆژیا بێ‌ بابەت دەكەوت و خەلیقەت دەبووە دەستكردی خەیاڵ، عەدەمیش هەر دەمایەوە.

(5)

ئەگەر كەسێك هەبێت لە هەموو ڕوویەكەوە قەرزداری "باخ" بێت: ئەو كەسە خودایە.

(6)

كام "میلۆدی" بارتەقای شتێكە بەراورد بەو دۆخەی لە نێوماندا هاتن و چونی دوو سەرەی ژیان و مردن دەیخنكێنێت.

(7)

بۆچی دەستبازی لەگەڵ ئەفلاتووندا بكەین ئەگەر هەر ساكسۆفۆنێك بتوانێت جیهانێكی ترمان بۆ دەربخات؟

(8)

كاتێك دژ بە مۆسیقا بێ‌ بەرگری كەوتم، ئیدی دەبوو خۆم ڕادەستی ستەم و زڵمەكەی بكەم و بە پێی خواستی ئەو ببمە خودا یان پارچە جلێكی شڕكە.

(9)

ساتگەلێكم لێ‌ تێپەڕین، لە ماوەیاندا بوونی ئەبەدییەتێكم دوورخستەوە كە دەیتوانی من و مۆزارت لێك جیا بكاتەوە، ئینجا هیچ ترسێكم لە مەرگ نەما. هەمان شت لەگەڵ هەموو مۆسیقاكاندا ڕوویدا.. لەگەڵ هەر هەموویاندا.

(10)

شۆپان تا ئاستی سیل و شێرپەنجەی سییەكان خۆی بۆ پیانۆ تەرخان كردووە.

(11)

جیهانی بیستراو: لاساییكردنەوەیەكی دەنگییانەی ئەو شتانەیە كە وەسف ناكرێن. مەتەڵی بەربڵاوە. ناكۆتای بینراو و سرك لە گرتن. وەختێك بۆمان دەلوێت دڵڕفێنییەكەی تاقی بكەینەوە، تاكە خەونمان دەبێتە ئەوەی لە هەناسە قوڵەكاندا مۆمیا بكرێین.

(12)

مۆسیقا پەناگەی ئەو ڕوحانەیە كە بەختەوەری برینداری كردوون.

(13)

هیچ مۆسیقایەك ڕاستەقینە نییە جگە لەو مۆسیقایەی كە وامان لێ‌ دەكات "دەست لە زەمەن بدەین"..

(14)

ئەو ناكۆتایەی "هەنووكە"، كە فەلسەفە بە ناماقوڵی دادەنێت، حەقیقەت و ماهییەتی مۆسیقایە.

(15)

ئەگەر خۆم بدابایە دەست تەفرەكانی مۆسیقا و بە ستایشەكانی بەسەر من و هەموو ئەو جیهانانەدا كە لە ناخی خۆمدا دروستمكردن و وێڕانیشم كردن فریویم خواردبا، ئەوا لە مێژ بوو بە نەرم ونیانییەوە عەقڵم لەدەست دابوو.

(16)

خولیای باكور بۆ ئاسمانێكی تر مۆسیقای ئەڵمانیی دروست كرد، كەواتە ئەمە نەخشە و ئەندازەی وەرزە پایزییە یەك لەدوای یەكەكان و كهولی چەمكەكان و شەكری میتافیزكە.

بەڵام ئیتالیای سەدەی پێشوو، بازاڕی دەنگەكان بوو، بۆیە پێویستی بە ڕەهەندی شەو بوو، بە هونەری گێژپێدانی تاریكی تا شیلاوەكەی لێ‌ بگرێت.

دەبوو خۆی یەكلابكاتەوە كە لایەنگیری بەرامس[2] دەكات یان هەتاو.

(17)

مۆسیقا سیستەمی ماڵئاواییكردنە، ئەمە فیزیایەك بە هۆشماندا دێنێت كە خاڵی دەستپێكردنی گەردیلەكان نییە، بەڵكو فرمێسكەكانە.

(18)

ڕەنگە زیاد لە پێویست گرەوم لەسەر مۆسیقا كردبێت، ڕەنگە وەك پێویست یەدەگی ئەو پاڵەوانبازییە ناوازانە، ئەو فێڵبازە جوانانەم نەبێت.

(19)

لە هەندێك "مۆسیقای هێمن"ـەوە مۆزارت ژیان بە بەر شەپۆلەكانی نائومێدییەكی ڕوون و تەنكدا دەكات، وەك ئەوەی خەونبینین بێت بە جەنازەیەكەوە لە ژیانێكی تردا.

(20)

هەر چەندەی مۆسیقا لای خۆیەوە نەتوانێت ڕزگارمان بكات، ئەوا هەر لە چاوانماندا شەوقی كێرد دەبریسكێتەوە. هیچ شتێك نەماوە پشتیوانمان بكات ئەگەر شەیدابوونی تاوان نەبووایە.

(21)

ئای چەند هیواخوازبووم بە هۆی مۆسیقاوە بمرم، ئەمەش وەك سزای ئەو گومانەی كە جاروبار لە جەبەروتی توانا شەرانگێزەكانی هەمبوو..     

---

[1] مەبەست لە "یۆهان سباستیان باخ"ـی مۆسیقاری ئەڵمانییە كە زۆرینەی مۆسیقاكانی ڕێبازێكی ئایینیان هەیە.

[2] مۆسیقاری ئەڵمانی "یۆهان بەرامس" كە لەڕووی مۆسیقای ئایینییەوە شێوازی لە باخ جیاواز بوو. زیاتر مۆسیقای گۆرانی و عەزفی پیانۆ بوو.